FICA staan vir “Financial Intelligence Centre Act” in Afrikaans genoem Die Wet op die Finansiële Intelligensiesentrum, 28 van 2001. Persone mag dikwels voel dat daar op hul reg tot privaatheid inbreek gemaak word wanneer ondernemings ‘n hele klomp persoonlike inligting van hulle versoek, alvorens daar ‘n diens aan hulle gelewer word. Die doel is nie om kliënte onnodiglik met ‘n administratiewe las te belaai of die indruk te skep dat die onderneming nie die kliënt vertrou nie, maar word uitdruklik vereis in die beplaings wat uiteengesit word in FICA. In hierdie artikel beoog ons om te verduidelik wat die logika van FICA is en waarom dit in Suid-Afrika ‘n baie belangrike wet is om aan te voldoen.
AGTERGROND
Die Wet op die Finansiële Intelligensiesentrum (38 van 2001) (FICA) het op 1 Julie 2003 in werking getree en is later gewysig deur die Wysigingswet op die Finansiële Intelligensiesentrum, 2017 (Wet No. 1 van 2017). FICA is ingestel om finansiële misdaad soos geldwassery, belastingontduiking en opbrengste wat voortspruit uit onregmatige aktiwiteite te identifiseer en dienooreenkomstig te beveg. Die aanvalle op 9/11 was een van die belangrikste geskiedkundige tragedies wat die stryd teen die finansiering van terroriste-organisasies van stapel gestuur het.
Die wetgewer bereik hierdie doelwit deur bepalings in die Wet in te sluit wat kortliks uiteengesit, vereis dat kliënte van sekere ondernemings formeel identifiseer moet word, dat alle inligting wat versamel is ter identifisering van die kliënt behou en bewaar moet word en dat opbrengste wat voortspruit uit onwettige aktiwiteite en transaksies identifiseer en gevolglik aangemeld moet word.
Aanspreeklike instellings word gelys in Skedule 1 van die Wet en word sekere pligte en verantwoordelikhede opgelê. Kragtens Artikel 43B van die Wet moet alle aanspreeklike instellings registreer by die Finansiële Intelligensiesentrum. ‘n Prokureur wat praktiseer soos omskryf in Artikel 1 van die Wet op Prokureurs 53 van 1979, word gelyk as ‘n aanspreeklike instelling. Ondernemings wat onder die definisie van n’ aanspreeklike instelling val, is verplig om interne reëls en prosesse te formuleer, en om opleiding aan werknemers te bied om te verseker dat die ondernemeing aan FICA voldoen. Hurter Spies Ing. voldoen aan die bogenoemde definisie en is gevolglik verplig om te voldoen aan die vereistes wat gestel word deur die Wet.
VEREISTES VAN FICA
Eerstens het ‘n aanspreeklike instelling ‘n verpligting om hul kliënte voldoende te identifiseer. Identifisering van ‘n kliënt vind plaas deur die versamel van persoonlike inligting soos hul volle name, identiteisnommer, huisadres, belastingnommer ensomeer. ‘n Verdere vereiste tot die identifikasie van die kliënt is ook die verifikasie van alle inligting wat voorsien is, deur die verkryging van stawende dokumentasie.
Wanneer ‘n kliënt ‘n maatskappy, beslote korporasie, vennootskap of trust is, moet die kliënt sowel as enige ander natuurlike persoon betrokke, identifiseer en hul identiteit verifieer word. Waar ‘n natuurlike persoon of regspersoon namens ‘n ander persoon, maatskappy, beslote korporasie, venootskap of trust optree moet volmag/bewys van magtiging altyd verkry word.
‘n Ooreenkoms wat die aard van die besigheidsverhouding tussen die kliënt en onderneming definieer. Dokumentasie wat bewys lewer dat die fondse, wat die kliënt beoog om te gebruik om die onderneming te vergoed vir hul dienste, nie voortspruit uit onregmatige aktiwiteite nie, moet die onderstaande in elke geval vergesel.
Hieronder volg ‘n eenvoudige uiteensetting van die dokumentasie wat vanaf elkeen van die verskeie kliënte vereis word;
| Natuurlike persoon | 1. ID dokument. 2. Dokument uitgereik deur 3. SARS vir verifikasie van sy belastingnommer. 4. Bewys van adres bv. ‘n water en ligte rekening (nie ouer as 3 maande). |
| Maatskappy | 1. Sertifikaat van Inlywing 2. Kennisgewing van geregistreerde kantoor en posadres 3. Dokument uitgereik deur SARS vir die verifikasie van BTW-nommer. 4. Alle dokumente soos vereis by verifikasie van natuurlike persone (identifikasie van eienaars, bestuurders, en verteenwoordigers). |
| Beslote Korporasie | 1. Stigtingsverklaring 2. Serifikaat van Inlywing 3. Dokument uitgereik deur SARS vir verifikasie van BTW -nommer 4. Alle dokumente soos by verifikasie van natuurlike persone (identifikasie van lede en verteenwoordigers). |
| Vennootskap | 1. Vennootskapsooreenkoms in terme waarvan vennootskap gevorm is 2. Alle dokumentasie soos vereis by verifikasie van natuurlike persone (identifikasie van vennote, uitvoerende bestuurder en verteenwoordigers) |
| Trust | 1. Trustakte of funderende dokumente 2. Magtiging uitgereik deur die Meester se kantoor 3. In geval van ‘n trust buite die republiek: offisiële dokumentasie wat besonderhede reflekteer 4. Dokument uitgereik deur SARS 5. Alle dokumentasie soos vereis by verifikasie van natuurlike persone (identifikasie van die stigter, trustees, verteenwoordigers of begunstigdes) |
‘n Aanspreeklike instelling het verder ‘n plig om rekord te hou van alle inligting wat versamel is sowel as alle transaksies wat tussen die kliënt en die instelling gesluit is. Rekord van die bogenoemde moet vir minstens 5 jaar vanaf die datum waarop die besigheidsverhouding gesluit is gehou word. Hierdie inligting mag in elektroniese formaat of deur ‘n derede party gehou word en mag moet weergegee kan word en in ‘n leesbare formaat wees.
Laastens is aanspreeklike instellings verantwoordelik daarvoor om kontant betalings bo die voorgeskrewe bedrag van R25 000,00 sowel as enige verdagte transaksies by die Finansiële Intelligensiesentrum aan te meld.
Die versuim van ‘n aanspreeklike instellings om aan die bepalings van FICA te voldoen, kan lei tot ‘n gevangenisstraf wat wissel van 5 tot 15 jaar en/of tot ‘n boete wat wissel van R 1 000 000 tot R 10 000 000, afhangende van die oortreding. Dit is daarom belangrik dat kliënt so spoedig moontlik nadat die inligting en dokumentasie van hulle versoek is, die korrekte en volledige inligting en stawende dokumente aan die betrokke instelling voorsien. ‘n Kliënt se samewerking in hierdie verband, bewerkstellig sommer uit die staanspoor ‘n goeie en effektiewe besigheidsverhouding.